در دو پست اخیر وضعیت وکیپدیا رو بررسی کردم . در این مطلب هم سعی می کنم توضیحات بهتری بدم.(البته کل مطالب از خود ویکی پدیا استخراج شده اند)(دوستانی که پرسیدن چرا راجع به ویکی می نویسی ؟ باید بگویم احساس دینی است که نسبت به ویکی پدیا احساس می کنم)(شرمنده مطالب طولانی هستند . با این عرض کم شاید خوندش سخت باشه . اما می ارزه )(راستش انتظار واکنش بیشتری از دوستان داشتم اما خوب مباحث جدی زیاد پرطرفدار نیستند . )

جیمی ولز بنیانگذار ویکی پدیا آن را اینگونه توصیف می‌کند " ویکی پدیا کوششی برای آفرینش و پخش دانشنامه‌ای با بالاترین کیفیت ممکن برای همه مردم روی زمین و به زبان مادریشان است". این دانشنامه روی وبسایت wikipedia.org با کادبرد از نرم‌افزاری به نام "ویکی" که به زبان جزیره هاوایی به معنی "تند" است ساخته شده. ولز بر این باور است که ویکی‌پدیا باید به کیفیت دانشنامه بریتانیکا یا بهتر برسد و چاپ هم شود.
دانشنامه‌های گوناگون دیگری روی اینترنت هستند و یا قبلاً وجود داشته‌اند. در برخی از آنها مانند دانشنامه‌ فلسفه استانفورد و نوپدیا (که دیگر وجود ندارد) سیاست‌های مقاله‌نویسی سنتی و مالکیت مقاله وجود دارند. به طور اتفاقی سایت‌هایی مانند h2g2 یا Everything2 وجود دارند که به گونه راهنماهایی کلی عمل می‌کنند و مقاله‌هایشان توسط همگان نوشته و بازنگری می‌شوند. پروژه‌هایی همچون ویکی‌پدیا، Susning.nu و Enciclopedia Libre همگی ویکی هستند و در همه آنها مقاله‌ها به دست نویسنده‌های بیشماری نوشته می‌شوند و هیچ گونه بازنگری رسمی روی آنها اعمال نمی‌شود. ویکی‌پدیا تبدیل به بزرگ‌ترین نوع دانشنامه ویکی چه از نظر تعداد مقاله‌ها و چه از نظر تعداد واژه‌ها شده است. از بین تمامی دانشنامه‌های موجود، ویکی‌پدیا به خاطر داشتن مجوز حق تالیف آزاد گنو متمایز گشته است.

ویکی‌پدیا صریحاً می‌خواهد تنها یک دانشنامه باقی بماند. هدف آن تبدیل شدن به مجموعه کاملی از دانش بشری نیست. مجموعه سیاست‌هایی تحت عنوان "ویکی پدیا چه چیزی نیست" وجود دارند که مشخص می‌کنند چه اطلاعاتی نباید در ویکی‌پدیا گنجانده شوند. این سیاستها غالباً باعث مشاجره بر سر اضافه کردن، حذف یا اصلاح مطلبی خاص شده‌اند.
فهرست زیر نشان‌دهندهٔ بزرگ‌ترین زبان‌ها از نظر تعداد مقاله‌ها در پایان روز ۲۳ تیر ۱۳۸۵ است:

1. انگلیسی (۱٫۲۵۵٫۰۶۱)
2. آلمانی (۴۳۰٫۰۴۸)
3. فرانسوی (۳۲۸٫۴۰۴)
4. لهستانی (۲۵۰٫۸۸۸)
5. ژاپنی (۲۳۳٫۱۵۰)
6. هلندی (۲۱۲٫۵۰۴)
7. ایتالیایی (۱۷۶٫۳۶۱)
8. سوئدی (۱۷۳٫۱۳۷)
9. پرتغالی (۱۵۸٫۳۴۸)
10. اسپانیایی (۱۳۴٫۳۴۶)
11. روسی (۹۳٫۸۹۴)
12. چینی (۷۷٫۵۱۹)
13. فنلاندی (۷۰٫۲۴۵)
14. نروژی بوکمال (۶۸٫۲۵۵)

نکته تاسف برانگیز عدم حضور زبان فارسی در این است هست.که به نظر من بیشترین و مهمترین دلیل عدم اشنایی ایرانی ها با چگونگی ورود به ویکی پدیا است . البته خیلی ها هم کلا با ویکی اشنا نیستند.البته ویکی سراسر حسن نیست و ایراداتی رو هم بهش وارد کرده اند.
ضعف های ویکی پدیا
مهمترین ایرادی که بر ویکی پدیا وارد می کنند عدم دقت کافی در بعضی از مطالب است . در واقع چون ویکی نویسان تعداد بسیار زیادی هستند خیلی ها نظر شخصی خودشان را با حقیقت قاطی می کنند . برای مثال کسی که از شاملو خوشش نمی اید در زندگینامه ی او دست برده وانرا بنفع نظر خود تغییر میدهد .نکته بعدی از بعضی از متون ویکی پدیا حس اینکه سعدی شیرازی انها رو نوشته است ، می کنم . یعنی بعضا از لغات قدیمی و عجیب استفاده شده اشت .
منتقدین بر این باورند که مجوز ویرایش همگانی، ویکی‌پدیا را دانشنامه‌ای غیر قابل اعتماد ساخته است. فیلیپ بردلی در مصاحبه‌ای که با روزنامه گاردین در سال ۲۰۰۴ انجام داد گفت که او هرگز از ویکی‌پدیا استفاده نمی‌کند و "هیچ کتابدار دیگری را نمی‌شناسد که این کار را انجام دهد. مشکل اصلی عدم وجود قدرت کنترل‌کننده در ویکی‌پدیا است. در کتب منتشرشده، ناشر باید تضمین کند که اطلاعات کتابش درست است زیرا امرار معاش او بستگی به این دارد. اما با وجود چیزی مثل ویکی‌پدیا همه آن بر باد می‌رود." تد پاپاس رئیس ویرایشگران دانشنامه بریتانیکا در مصاحبه‌ای با گاردین این طور می‌گوید که: "فرضیه ویکی‌پدیا بر این استوار است که پیشرفت مداوم به کمال می‌انجامد. این فرضیه هیچگاه ثابت نشده است." دانا بوید درسال ۲۰۰۵ در بحثی پیرامون ویکی‌پدیا به عنوان یک منبع دانشگاهی این طور می‌گوید که "ویکی‌پدیا هیچ‌گاه یک دانشنامه نخواهد شد ولی حتما در آینده تبدیل به منبع گسترده‌ای از دانش می‌شود که برای اهداف مختلف ارزش زیادی خواهند داشت." هنوز هم دانشنامه‌های سنتی حق خود می‌دانند که هیچ مسئولیتی در قبال خطاهای احتمالی به گردن نمی‌گیرند.
سولوژن در کامنت یکی از پست های جادی در مورد ویکی پدیا اینگونه می گوید :
تجربه‌ی ابتدایی‌ی من با ویکیپدیایسه چهار روز پیش برای اولین بار گشت و گذاری در ویکیپدیای فارسی کردم. پیش‌تر تقریبا هیچ‌وقت از ویکیپدیای فارسی استفاده نکرده بودم (مشتری‌ی دایم نسخه‌ی انگلیسی‌اش هستم و البته هیچ تجربه‌ی ویرایش و تولیدی هم در آن نداشته‌ام). بعد از کمی گشت و گذار دیدم وضعیت هم خیلی جالب است و هم اندکی اسف‌بار. جالب است چون جدا می‌شود به پیش‌رفت‌اش کمک کرد (مثلا در این حد که جمله‌بندی‌ی نوشته‌ها را به‌تر بکنی یا خطاهای دستوری را تصحیح کنی) و یا حتی دست به کار شوی و مقاله را کمی پیش ببری - مخصوصا که بیش‌تر نوشته‌ها بسیار مقدماتی هستند و شانس این‌که دانش‌اش را داشته باشی زیاد است. تاسف‌بار هم از دو جنبه بود. یک جنبه‌اش همین سطح و عمق ویکیپدیای فارسی است که فعلا قابل مقایسه با نسخه‌ی انگلیسی‌اش نیست. اما دلیل دیگر تاسف‌باری‌ی آن -که کل این کامنت به خاطر آن نوشته شده است- مشاهده‌ی دشمنی‌های کاربران با هم بود. شاید درست قضاوت نکنم، اما به نظرم آمد که ویکیپدیای فارسی وضعیت‌ای شبه‌مافیایی دارد. عده‌ای قدرت بسیار زیادی دارند (sysopها که تعدادشان فکر کنم ده نفر هم نیست) و آن‌چنان از موضع قدرت با دیگران سخن می‌گویند که فکر می‌کنی رییس یک شرکت بزرگ انگلیسی در یکی از مستعمره‌های هندوستان‌شان هستند! آن‌قدر در بحث‌ها دعوا و تندی دیدم که حال‌ام به هم خورد. نمی‌دانم ویکیپدیای انگلیسی‌زبان هم همین‌گونه است یا نه، اما نسخه‌ی فارسی‌اش که چندان -از این لحاظ- چنگی به دل‌ام نزد.
کتابدار ایرانی در بخشی از وبلاگش این مشکلات را اینگونه بیان می کند: برخی از اساتید دانشگاهی آمریکا و استرالیا نسبت به استناد کردن به مقاله های ویکی پدیا توسط دانشجویان اعتراض نمودند. برخی دیگر، ناشناس بودن نویسنده هر مدخل را یک ضعف می دانند و مسأله تحریف حقایق و نقض قوانین حق مؤلف نیز نقاط ضعف دیگر آن هستند. اما یکی از مسائلی که توسط هیچ یک از نقادان مطرح نشد، این است که بسیاری از سازمان ها و افراد از درون مدخل های ویکی پدیا به وبگاه های خود پیوند زده تا رتبه وبگاه آنها بالا رود. نقض قوانین حق مؤلف توسط برخی از نویسندگان ویکی پدیا و توسط برخی از وبنگاران نیز بر کسی پوشیده نیست. به عنوان نمونه در سال ۲۰۰۳ در بخش پارسی آن مدخل "علم کتابداری و اطلاعات" را بی محتوا یافتم و تصمیم گرفتم آن را ویرایش نمایم. امروزه برخی از وبنگاران محتوای آن را کپی کرده و در وبنوشت های خود می گذارند بدون اینکه استناد نمایند که از کجا این مطالب را گرفته اند.
در ادامه ببنید :سیاست‌های رسمی
منبع صفحات متعددی از ویکی پدیا و جستجو های شخصی و نظرات شخصی

by: mohsen in 10/09/2006 12:33:00 AM | link
Monday, October 09, 2006